PRAETERITUM TEMPUS
1- A Ilustración
1.1 O antigo réxime
Durante o XVII - XVIII, a maior parte dos países europeos foron sometidos a o Antigo Réxime (sistema sociopolítico).
​
Características:
​
​
​
1.2 O pensamento ilustrado
Desenvolveuse, principalmente en Francia, un movemento que pretendía "iluminar" o ser humano co coñecemento (para facer desaparecer o Antigo Réxime). Este movemento foi chamado Ilustración no "século das luces" (século XVIII).
​
Baseábase en dous piares:
​
- Razón: intrumento que dirixe o coñecemento e facilita a comprensión científica do universo
​
- Espírito crítico: se desenvolve mediante o exercicio da razón e permite poer en dúbida o que non se corresponde co entendemento razoable.
​
A Ilustración manifestouse nunha dobre vertente (en Francia desenvolvéronse as dúas vertentes; noutras, só unha):
​
-Constituíu unha fronte de oposición ás institucións do Antigo Réxime, os ilustrados adoptarons unha postura revolucionaria.
​
-Presentouse como unha revolución cultural, que pretendía o progreso económico e a modernización das ciencias e das artes.
​
A Ilustración atacou fortemente as tres herdanzas do pasado: a monarquía, a sociedade estamental e a superstición.
​
​
​
1.3 Os ilustrados
Os pensadores ilustrados foron chamados filósofos polos seus contemporáneos.
As súas ideas baseáronse nas doutros pensadores do século anterior, como Descartes ou Locke, que defendían o racionalismo e o empirismo (uso da razón e da experimentación).
VOLTAIRE
Escribiu un diccionario filosófico. Defendía unha relixión natural e a existencia dun Ser Supremo, pero rexeitaba as Igrexas e as superstición. Así o expresou en Cándido.
MONTESQUIEU
En O espírito das leis defendía ideas políticas como a separación de poderes do Estado en distintas institucións, para que non quedasen todos nas mans do monarca.
ROUSSEAU
En O contrato social, defendeu as ideas democráticas. En Emilio presentou unha nova visión máis avanzada da educación, aínda que non incluía as mulleres.
DIDAROT E D'ALEMBERT
Dirixiron a primeira Enciclopedia e pretendía recoller todo o saber do seu tempo explicado dunha maneira científica. A súa obra foi rexeitada polos pensadores tradicionais.
Na Enciclopedia, 162 especialistas se reuniron (1751-1772)
2 - A crise
2.1 O LIBERALISMO E OS MODELOS PARLAMENTARIOS
Aínda que a monarquía absoluta era o sistema político máis común na Europa do século XVII, xurdiu o liberalismo.
​
O liberalismo afirmaba a soberanía, a autoridade para gobernar, residía no pobo. Este delegaba o seu poder nun rei para gobernar, polo que ningún monarca ocupaba o seu trono por dereito divino.
Este principio sentou as bases da monarquía parlamentaria e foi adoptado por primeira vez en Gran Bretaña e nas Provincia Unidas. Cada un cun modelo parlamentario diferente.
​
As eleccións libres consisten en que poden votar aqueles que estan nun sufraxio censitario, nas que estaban as persoas que cumprían con certas características.
​
​
PROVINCIAS UNIDAS
-República Parlamentaria
​
-O parlamentarismo se adoptou tras a súa independencia da Monarquía Hispánica, e esta foi substituída por unha xefatura de estado electiva
GRAN
BRETAÑA
-Monarquía parlamentaria
-Fírmanse os Bill of Rights pola que se establecía un sistema de goberno no que o parlamento obtiña amplos poderes
2.2 O DESPOTISMO ILUSTRADO
Algúns monarcas absolutistas aceptaron os principios da Ilustración, que impulsaba o progreso económico e cultural, aínda que rexeitaban as ideas políticas.
​
Promoveron a agricultura, industria e comercio e realizaron obras públicas, ademais de impulsar a cultura e a educación con escolas e academias.
​
Estos monarcas son coñecidos como déspotas ilustrados: déspotas polo absolutismo e ilustrados pola modernización económica e cultural. Por exemplo, Federico II de Prusia, Catarina II de Rusia e Carlo III de España.
​
O lema era "todo para o pobo, pero sen o pobo", o rei tiña que gobernar para aumentar a súa riqueza e a prosperidade dos seus súbditos, pero negáballes a capacidade de decisión política.
​
​
2.3 Novas teorías políticas e económicas
​
o liberalismo político e a crítica da sociedade estamental
​
Os pensadores estableceron que os Estados tiñan que contar con leis basadas nos principios liberais e fundamentarse na división de poderes.
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
Mantíñase a sociedade estamental, pero era moi distinto.O grupo social máis dinámico e poderoso pasara a ser a burguesía, pero seguía sendo do terceiro estado.
​
Paralelamente producírase o descrédito dos privilexiados. O terceiro estado mantíñaos e considerábaos parasitos sociais.
​
As novas teorías económicas
​
- Fisiocracia: a principal fonte de riqueza, a agricultura, para que prosperase aseguraron a propiedade privada da terra. O seu representante foi François Quesnay.​
​
- Liberalismo económico: represetado por Adam Smith,os intercambios nos mercadoas tiñan que ser libres, rexidos pola oferta e a demanda.
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
3 - Independencia dos Estados Unidos
4 - España no século XVIII
4.1 Guerra de Sucesión
​
En 1700 morreu Carlos II sen descendencia.
​
Nomeouse Filipe de Anjou, da casa dos Borbóns, reinou como Filipe V.
​
En Europa, o conflito debeuse a que algunhas potencias temían que, ao reinar os Borbóns en España e Francia, estes dous reinos se unificasen. E propoñían como rei a Carlos de Austria.
​
En España,o problema derivou a unha guerra civil en España. Nela enfréntanse os partidarios de Filpe V, a maioría de Castela; e os partidarios de Carlos de Austria, tiña os seus apoios na coroa de Aragón. Estes temían que os Borbóns impuxesen en España o modelo centralizado e absolutista co que gobernaban en Francia
​
A guerra acabou coa Paz de Ultrecht (1713-1714), conxunto de tratados nos que España cedía territorios a Austria, Gran Bretaña e Savoia.
​
4.2 PolíticA INTERIOR E EXTERIOR DOS BORBÓNS
​
Política Interior
​
- Fortalecer o absolutismo: debilitaron o poder da nobreza hereditaria e intentaron aumentar o poder do monarca fronte o de Igrexa. Esta política denomínase regalismo.
​
- Crear institucións: debíanse adecuar ao novo tipo de Estado centralizado, como as secretarías do Estado, antecesoras dos ministros actuais, e a división do territorio en provincias.
​
Política exterior
​
Condicionada polos Pactos de Familia e pola alianza con Francia, cuxo maior rival era Gran Bretaña.
​
Destacou Carlos III ,que pasou a historia como modelo de déspota ilustrado.
​
​
​
​
5.1 Ideas ilustradas en españa
​
Carecía de vertente revolucionaria e da oposición política.
​
Difundiu as ideas ilustradasa través do fomento da economía, cultura e educación.
​
Destacan 4 ilustrados españois:
​
- Padre Feijoo, en Teatro crítico universal contribuíu á difusión do pensamento ilustrado.
​
- Olavide,Campomanes e Jovellanos, non só desenvolveron un importante labor teórico, senón que participaron na política e intentaron modernizar o país.
​
O pensamento ilustrado estendeuse coa fundación de institucións como as reais sociedades de amigos do país, fomentaban a mellora na agricultura, industria e comercio; ou como as reais academias que difundían o saber.
​
5.2 Motín de esquilache
​
Esquilache foi un marqués que participou no grupo de ministros de Carlos III que colaboraban nun plan reformista. As medidas que propuxo desgustaron a Igrexa e aos grupos conservadores.
​
Cambiouse a vestimenta tradicional pola capa curta e o sombreiro de 3 picos, debido a supostas razóns de orde pública e hixiene. Madrid esixíu a destitución de Esquilache.
​
O rei viuse obrigado a destituílo e a continuación expulsou aos xesuítas (1767). A Compañía de Xesús, co seu voto de obediencia ao papa antes que ao rei, era un obstáculo para o regalismo .
​
Este Motín foi un exemplo da forza das ideas conservadoras e da dificultade de modernizar un país.
​
5.3 Reformas Económicas
​
-Fomento da industria
​
-Desenvolvemento do comercio
​
-Vías de comunicación
​
-Modernización da agricultura